İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasında işverenlerin olduğu gibi çalışanların da yükümlülükleri mevcuttur. Ancak tabii ki, çalışanların yükümlülüklerinden söz edebilmek için öncelikle işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekir. Çalışanlar; kendilerine verilen iş sağlığı ve güvenliği talimatlarına uymakla, kendilerine verilen araç, gereç ve ekipmanı, kişisel koruyucu donanımları kurallarına uygun kullanmakla, iş sağlığı ve güvenliği kurulu kararlarına uymakla, iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılmakla, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve işverenle işbirliği içinde olmakla yükümlüdürler.
Çalışanların yükümlülüklerine aykırı davranmaları nedeniyle iş kazası veya meslek hastalığı meydana gelirse, bu durum müterafık kusur olarak değerlendirilir ve çalışanın talep ettiği tazminat miktarından bu oranda indirim yapılır. Dolayısıyla çalışanlar kendi kusurlarıyla dahil oldukları kaza sebebiyle tazminat talep ettiklerinde, kendi kusurlarından kaynaklanan zarar miktarına katlanmak zorunda kalırlar.
İş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uymamak, aynı zamanda disiplin suçu niteliği taşır
Çalışana Disiplin Cezaları
Bu durumda ayrıca çalışana işveren tarafından disiplin cezası uygulanabilir. Zira iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uymamak, aynı zamanda disiplin suçu niteliği taşır. Ancak iş ilişkisinde işverenin işçiye disiplin cezası verebilmesi için bu cezaların hangi disiplin suçu karşılığında verileceğinin açıkça önceden işçi tarafından kabul edilmiş bir metinde yer alması gerekir. Bu metin, iç yönetmelik, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi olabilir. Disiplin cezalarının en ağır sonuç doğuranı iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle derhal feshidir. Zira bu halde işçinin kıdem tazminatına hak kazanması da mümkün değildir.
İşverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine aykırı davranan işçinin iş sözleşmesini İş Kanununun 25/II-ı bendine dayanarak haklı nedenle derhal feshetmesi mümkündür. Zira anılan hükümde sadece iş güvenliğinin işçinin kusuruyla tehlikeye düşürülmesi yeterlidir ve buradaki kusurun derecesi de önemli değildir. Bunun gibi, işçinin sadece kendi güvenliğini tehlikeye düşürmesi de işverenin derhal fesih hakkının doğması için yeterli sayılmaktadır. Bu nedenle çalışanların da hem kendi yaşam ve vücut bütünlüklerinin korunması için hem de aynı güvenceyi iş arkadaşları için sağlayabilmeleri için alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uygun davranmaları gerektiğini açıkça belirtmek gereklidir.
Kaynak: Neden İş Güvenliği
