ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

 

Çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını içeren yönetmelik. Bu yönetmelikle çalışanlara genel konular, teknik konular ve sağlık konularında verilecek eğitimlerin listesi aşağıdadır;

 

Resmi Gazete : 15.05.2013/28648

Güncelleme: 19.12.2019 Revizyon: 24.05.2018

 

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

MADDE 1 – Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir.

MADDE 2 – Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında bulunan işyerlerini, bu işyerlerinde çalışanlara eğitim verecek kişi, kurum ve kuruluşları kapsar.

MADDE 3 – Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, Kanunun 16 ncı, 17 nci, 18 inci ve 30 uncu maddeleri ile 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci ve 12 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

MADDE 4 – Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen:

a) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri: 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde işyeri tehlike sınıfı az tehlikeli olarak belirlenmiş işyerini,

b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri: 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde işyeri tehlike sınıfı çok tehlikeli olarak belirlenmiş işyerini,

ç) Kanun: 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

d) Tehlikeli sınıfta yer alan işyeri: 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde işyeri tehlike sınıfı tehlikeli olarak belirlenmiş işyerini,

e) Ä°ÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi: Çalışan fiilen çalışmaya baÅŸlamadan önce, çalışanın yapacağı iÅŸe, varsa kullanacağı iÅŸ ekipmanına ve iÅŸyerine özgü iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi tedbirlerini içeren konularda uygulamalı olarak verilen eÄŸitimi, (24 Mayıs 2018 – 30430)

f) Temel eÄŸitim: Asgari Ek-1’de belirtilen konuları içeren ve düzenli aralıklarla tekrarlanan eÄŸitimi, (24 Mayıs 2018 – 30430)

g) Uzaktan eÄŸitim: Ä°letiÅŸim teknolojileri aracılığıyla elektronik ortamda gerçekleÅŸtirilen eÄŸitim faaliyetlerini, (24 Mayıs 2018 – 30430)

ÄŸ) Uzaktan eÄŸitim yönetim sistemi: Uzaktan eÄŸitim sisteminin yönetimini, belgelendirme ve raporlandırma iÅŸlemlerini, iletiÅŸimini, kurs içeriÄŸinin yayınlanmasını ve uzaktan ölçme deÄŸerlendirme iÅŸlevlerini saÄŸlayan bilgisayar yazılımını, (24 Mayıs 2018 – 30430)

ifade eder.

 

İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler

MADDE 5 – İşverenin yükümlülükleri

MADDE 5 – (1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili;

a) Programların hazırlanması ve uygulanmasını,

b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini,

c) Çalışanların bu programlara katılmasını ve katılımların eÄŸitim katılım tutanağı ile kayıt altına alınmasını, (24 Mayıs 2018 – 30430)

ç) Program sonunda katılanlar için eÄŸitim belgesi düzenlenmesini (24 Mayıs 2018 – 30430)

saÄŸlar.

(2) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanununun 7 nci maddesinde yer alan geçici iÅŸ iliÅŸkisinde, geçici bir süre ile çalışanları kendi iÅŸyerinde çalıştırmak üzere devralan iÅŸveren, devraldığı çalışanların iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerinin verilmesinden  sorumludur. Ayrıca geçici bir süre ile çalışanları kendi iÅŸyerinde çalıştırmak üzere devralan iÅŸveren, devraldığı çalışanları ve iÅŸverenlerini iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi risklerine iliÅŸkin bilgilendirir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

(3) Ä°ÅŸ Kanununun 2 nci maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen asıl iÅŸveren-alt iÅŸveren iliÅŸkisi kurulan iÅŸyerlerinde, her iÅŸveren kendi çalışanlarının iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerinin verilmesinden sorumludur. Bu iÅŸyerlerinde alt iÅŸverenin çalışanlarının eÄŸitimleri ile ilgili asıl iÅŸveren alt iÅŸverence bilgilendirilir. Asıl iÅŸveren, alt iÅŸverenin çalışanlarının iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerine dair belgeleri kontrol etmekle yükümlüdür. Ayrıca asıl iÅŸveren, alt iÅŸverenin çalışanlarına iÅŸe baÅŸlamadan önce iÅŸyerine özgü risklere iliÅŸkin bilgi verir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

(4) İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatamaz.

(5) Geçici iÅŸ iliÅŸkisi ve asıl iÅŸveren-alt iÅŸveren iliÅŸkisi kapsamında çalışanın yaptığı iÅŸ deÄŸiÅŸmeden yeni bir iÅŸyerinde çalışmaya baÅŸlaması hâlinde 6 ncı maddenin yedinci fıkrasındaki hükümler uygulanır. (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 6 – İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri

MADDE 6 – (1)  İşveren, çalışanlarına asgari Ek-1’de belirtilen konuları içerecek ÅŸekilde temel eÄŸitimlerin çalışan iÅŸe baÅŸladıktan sonra en kısa sürede verilmesini saÄŸlar.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

(2) Ä°ÅŸveren, çalışan fiilen çalışmaya baÅŸlamadan önce, iÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi almasını saÄŸlar. Bu eÄŸitimler iÅŸverence veya iÅŸveren tarafından görevlendirilen bilgi sahibi ve deneyimli çalışanlarca verilebilir. Ä°ÅŸe baÅŸlama eÄŸitimleri, temel eÄŸitimlerin gerçekleÅŸtirilmesine kadar geçen sürede çalışanın tehlike ve risklere karşı korunmasını saÄŸlayacak nitelikte olmalı ve uygulamalı olarak verilmelidir. Ä°ÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi her çalışan için en az iki saat olarak düzenlenir. Bu eÄŸitimlerde geçen süreler temel eÄŸitim sürelerinden sayılmaz (24 Mayıs 2018 – 30430)

(3) Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak risklerle ilgili eğitimler ayrıca verilir.

(4) Birinci fıkraya göre verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır:

a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa.

b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa.

c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.

(5) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.

(6) Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.

(7) Bir iÅŸyerinde temel eÄŸitimini tamamladıktan sonra yaptığı iÅŸ deÄŸiÅŸmeden yeni bir iÅŸyerinde çalışmaya baÅŸlayan çalışan, Ek-1’de yer alan eÄŸitim programının tamamı tekrarlanmaksızın yeni baÅŸladığı iÅŸyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren konularda üçüncü fıkra hükümlerine uygun olarak eÄŸitilir. Çalışanın daha önceki iÅŸyerinde temel eÄŸitimi tamamladığına dair belgelerinin kontrolünden iÅŸveren sorumludur. Bu çalışanların temel eÄŸitimleri, çalışanın eÄŸitimi tamamladığı tarihten itibaren yeni baÅŸladığı iÅŸyerinin tehlike sınıfına göre dördüncü fıkrada belirtilen düzenli aralıklar süresince geçerlidir. Ä°ÅŸveren bu çalışanları ikinci fıkra hükümlerine uygun olarak ayrıca eÄŸitir.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 7 – Özel politika gerektiren grupların ve özel görevi bulunan çalışanların eğitimi

MADDE 7 – (1) İşyerinde onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler verilir.

(2) Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilir.

(3) Çırak ve stajyerlerin eÄŸitim ve bilgilendirilmelerinden uygulamalı eÄŸitim alınan iÅŸyerinin iÅŸvereni sorumludur. Ancak iÅŸverenin kabul etmesi halinde çırak ve stajyerlerin eÄŸitimini devam ettirdiÄŸi eÄŸitim ve öğretim kurumunda tamamladığı iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi dersleri veya kursları temel eÄŸitim yerine geçer.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

MADDE 8 – Eğitimin maliyeti ve eğitimde geçen süreler

MADDE 8 – (1) İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.

MADDE 9 – Çalışanların yükümlülükleri

MADDE 9 – (1) Çalışanlar, uygulamaya konulan eğitim programları çerçevesinde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılır, eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygular ve bu konudaki talimatlara uyarlar.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim Programlarının Planlanması ve Düzenlenmesi

MADDE 10 – Eğitim programlarının hazırlanması

MADDE 10 – (1) Ä°ÅŸveren, 6 ncı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen düzenli aralıklar süresince eÄŸitim faaliyetlerini gösteren yıllık, iki yıllık veya üç yıllık eÄŸitim programlarının hazırlanmasını saÄŸlar ve onaylar (24 Mayıs 2018 – 30430)

(2) Eğitim programlarının hazırlanmasında çalışanların veya temsilcilerinin görüşleri alınır.

(3) İşe yeni alımlarda veya değişen şartlara göre yeni risklerin ortaya çıkması durumunda yıllık eğitim programlarına ilave yapılır.

(4) İlgili mevzuatın değişmesi veya çalışma şartlarına bağlı olarak yeni risklerin ortaya çıkması halinde yıllık eğitim programına bağlı kalmaksızın çalışanların uygun eğitim almaları sağlanır.

(5) Yıllık eğitim programında, verilecek eğitimlerin konusu, hangi tarihlerde düzenleneceği, eğitimin süresi, eğitime kimlerin katılacağı, eğitimin hedefi ve amacı hususlarına yer verilir.

 

MADDE 11 – Eğitim süreleri ve konuları

(1) Çalışanlara verilecek temel eğitimler, işin devamı süresince belirlenen düzenli aralıklar içinde;

a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat,

b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat,

c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat

olarak her çalışan için düzenlenir.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

(2) Birinci fıkrada belirtilen eğitim sürelerinin Ek-1’de yer alan konulara göre dağıtımında işyerinde yürütülen faaliyetler esas alınır.

(3) EÄŸitim sürelerinin bütün olarak deÄŸerlendirilmesi esas olmakla birlikte bir saatten az olmamak kaydıyla iÅŸyerindeki vardiya ve benzeri iÅŸ programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de deÄŸerlendirilebilir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 12 – Eğitimin temel prensipleri

MADDE 12 – (1) Eğitimin verimli olması için, eğitime katılacakların ihtiyacı olan konuların seçilmesine özen gösterilir. Eğitim, çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve uygulamalı olarak düzenlenir.

(2) Eğitimler çalışanlara bireysel ya da gruplar halinde uygulanabilir.

(3) Çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği konusunda sahip olması gereken bilgi, beceri, davranış ve tutumlarının ayrı ayrı ve ölçülebilir bir biçimde ortaya konması esastır.

(4) İşverenin kendi belirleyeceği bir yöntem ile bireysel seviye tespiti yapılarak çalışanların eğitim öncesi seviyesi ve Ek-1’de yer alan konular dışında almaları gereken eğitimler belirlenir.

(5) İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri; çalışanlarda iş sağlığı ve güvenliğine yönelik davranış değişikliği sağlamayı ve eğitimlerde aktarılan bilgilerin öneminin çalışanlarca kavranmasını amaçlar.

(6) Verilen eğitimin sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır. Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı belirlenerek ihtiyaç duyulması halinde, eğitim programında veya eğiticilerde değişiklik yapılır veya eğitim tekrarlanır.

(7) Ä°ÅŸyerinde ilk defa verilecek temel eÄŸitimler hariç çalışanlara tekrar verilecek temel eÄŸitimler iÅŸveren  tarafından iÅŸe ve iÅŸyerine özgü içeriÄŸin hazırlanması ve gerekli uzaktan eÄŸitim yönetim sisteminin saÄŸlanması halinde uzaktan eÄŸitim yöntemi  kullanılarak verilebilir (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
EÄŸitimin Verilmesi ve Belgelendirilmesi

MADDE 13 – Eğitimi verebilecek kişi ve kuruluşlar

MADDE 13 –

(1) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri;

a) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri,

b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi,

c) Üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarının eğitim birimleri,

tarafından eğiticilerin uzmanlık alanının Ek-1’de yer alan konulara uygun olması kaydıyla verilir.

(2) Ayrıca çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri aşağıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından da verilir:

a) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları.

b) İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri.

c) Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları.

ç) Çalışanlara ücretsiz eğitim hizmeti veren ve kamu yararına kuruluş statüsüne haiz, eğitim amaçlı kurulmuş vakıflar.

(3) Ä°kinci fıkrada belirtilen kurum ve kuruluÅŸlar bu eÄŸitimleri bünyelerinde görevli; iÅŸyeri hekimliÄŸi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı eÄŸitici belgesine veya iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı belgesine veya iÅŸyeri hekimliÄŸi belgesine sahip kiÅŸiler aracılığı ile verebilirler. EÄŸiticilerin uzmanlık alanının Ek-1’de yer alan konulara uygun olması ÅŸartı aranır.(24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 14 – Eğitim verilecek mekânın nitelikleri

MADDE 14 – (1) Eğitimler, uygulamaların da yapılmasına imkân verecek uygun ve yeterli bir mekânda yapılır.

(2) Eğitim mekânlarında, uygun termal konfor şartları ve yeterli aydınlatma sağlanır.

(3) Eğitimde kullanılacak araç ve gereçlerin, günün teknolojisine uygun olması sağlanır.

 

MADDE 15 – Eğitimlerin belgelendirilmesi

MADDE 15 –

(1) Düzenlenen işe başlama eğitimi, temel eğitim, bilgi yenileme eğitimi, ilave eğitim ve benzeri tüm eğitimler belgelendirilerek çalışanın özlük dosyasında saklanır. Temel eğitimlere ilişkin belgeler Ek-2’de yer alan örneğine uygun olarak düzenlenir. Çalışanın işten ayrılırken talep etmesi halinde ikinci bir nüsha düzenlenerek çalışana teslim edilir. Belgenin mümkün olan en kısa sürede verilmesinden ve belgede yer alan bilgilerin doğruluğundan işveren sorumludur. İkinci nüshada işverenin imzası yeterli olup, eğitici veya eğiticilerin imzası aranmaz.

(2) Eğitimlerin işyeri dışındaki bir kurum veya kuruluş tarafından verilmesi durumunda bu kurum veya kuruluşun unvanı da düzenlenen belgede yer alır.

(3) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca hazırlanan eÄŸitim katılım tutanağında eÄŸitimin düzenlendiÄŸi yer ve tarih, katılımcıların adı, soyadı ve imzası, eÄŸiticinin adı, soyadı ve imzası ile eÄŸitimin konusu ve süresi yer alır. (24 Mayıs 2018 – 30430)

  

MADDE 15/A – Uzaktan eğitimin temel prensipleri

MADDE 15/A – (1) Uzaktan eğitim yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen temel eğitimlerin Yönetmeliğin 12 nci maddesinde yer alan hükümlerin yanı sıra aşağıda yer alan hükümlere uyması gerekir:

a) Kullanılan uzaktan eğitim yönetim sistemi uluslararası standartlara uygun,  farklı kaynak ve farklı sistemlerde çalıştırılabilir, değişik eğitim setleri ile yeniden kullanılabilir, yönetilebilir ve izlenebilir, kullanıcıların ulaşmakta güçlük çekmeyeceği, sağlam ve kullanıcı talebini karşılayabilir nitelikte olur.

b) Eğitim programı ile uzaktan eğitim yönetim sistemi, eğitim esnasında kullanıcıların katılımına imkan sağlayan etkileşimli yapıda olur.

c) Katılımcıların sisteme giriş ve çıkışları, sistemde geçirdikleri süreler, ölçüm ve değerlendirme sonuçları, kullanıcıların eğitimin ne kadarını tamamladığı ve benzeri veriler eğitim yönetim sistemi aracılığı ile kayıt altına alınır, izlenir ve raporlanır.

ç) EÄŸitim programının içeriÄŸi katılımcıların eÄŸitim seviyelerine uygun, iÅŸe ve iÅŸyerine özgü, çalışanların bildikleri, tanıdıkları iÅŸ ve çalışma ortamı ögeleri kullanılarak hazırlanır. (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler

 

MADDE 16 – Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 16 – (1) 7/4/2004 tarihli ve 25426 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi EÄŸitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

 

GEÇİCİ MADDE 1 – Geçerli eğitimler

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce 16 ncı madde ile yürürlükten kaldırılan Yönetmelik kapsamında verilen iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri geçerli sayılır.

(2) Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce 6 ncı maddenin birinci fıkrası kapsamında verilen eğitimler için hazırlanan eğitim belgeleri aynı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen düzenli aralıklar süresince geçerlidir.

(3) Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen işe başlama eğitimleri geçerlidir.

(4) Bu fıkranın yürürlüğe girdiÄŸi tarihten önce verilen ancak mücbir sebeplerle belgelendirilemeyen iÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi, bilgi yenileme eÄŸitimi ve ilave eÄŸitimler bu fıkranın yürürlüğe girmesinden sonra 1 ay içerisinde belgelendirilir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

MADDE 17 – Yürürlük

MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

 

MADDE 18 – Yürütme

MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

 

ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK için tıklayınız

 

EKLER

EĞİTİM KONULARI TABLOSU

TEMEL EĞİTİM BELGESİ

 Ekler için diÄŸer sayfaya geçiniz…

ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

 

Çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını içeren yönetmelik. Bu yönetmelikle çalışanlara genel konular, teknik konular ve sağlık konularında verilecek eğitimlerin listesi aşağıdadır;

 

Resmi Gazete : 15.05.2013/28648

Güncelleme: 19.12.2019 Revizyon: 24.05.2018

 

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

MADDE 1 – Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalışanlara verilecek iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir.

MADDE 2 – Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında bulunan işyerlerini, bu işyerlerinde çalışanlara eğitim verecek kişi, kurum ve kuruluşları kapsar.

MADDE 3 – Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, Kanunun 16 ncı, 17 nci, 18 inci ve 30 uncu maddeleri ile 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci ve 12 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

MADDE 4 – Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen:

a) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri: 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde işyeri tehlike sınıfı az tehlikeli olarak belirlenmiş işyerini,

b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

c) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri: 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde işyeri tehlike sınıfı çok tehlikeli olarak belirlenmiş işyerini,

ç) Kanun: 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,

d) Tehlikeli sınıfta yer alan işyeri: 26/12/2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde işyeri tehlike sınıfı tehlikeli olarak belirlenmiş işyerini,

e) Ä°ÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi: Çalışan fiilen çalışmaya baÅŸlamadan önce, çalışanın yapacağı iÅŸe, varsa kullanacağı iÅŸ ekipmanına ve iÅŸyerine özgü iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi tedbirlerini içeren konularda uygulamalı olarak verilen eÄŸitimi, (24 Mayıs 2018 – 30430)

f) Temel eÄŸitim: Asgari Ek-1’de belirtilen konuları içeren ve düzenli aralıklarla tekrarlanan eÄŸitimi, (24 Mayıs 2018 – 30430)

g) Uzaktan eÄŸitim: Ä°letiÅŸim teknolojileri aracılığıyla elektronik ortamda gerçekleÅŸtirilen eÄŸitim faaliyetlerini, (24 Mayıs 2018 – 30430)

ÄŸ) Uzaktan eÄŸitim yönetim sistemi: Uzaktan eÄŸitim sisteminin yönetimini, belgelendirme ve raporlandırma iÅŸlemlerini, iletiÅŸimini, kurs içeriÄŸinin yayınlanmasını ve uzaktan ölçme deÄŸerlendirme iÅŸlevlerini saÄŸlayan bilgisayar yazılımını, (24 Mayıs 2018 – 30430)

ifade eder.

 

İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler

MADDE 5 – İşverenin yükümlülükleri

MADDE 5 – (1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili;

a) Programların hazırlanması ve uygulanmasını,

b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini,

c) Çalışanların bu programlara katılmasını ve katılımların eÄŸitim katılım tutanağı ile kayıt altına alınmasını, (24 Mayıs 2018 – 30430)

ç) Program sonunda katılanlar için eÄŸitim belgesi düzenlenmesini (24 Mayıs 2018 – 30430)

saÄŸlar.

(2) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanununun 7 nci maddesinde yer alan geçici iÅŸ iliÅŸkisinde, geçici bir süre ile çalışanları kendi iÅŸyerinde çalıştırmak üzere devralan iÅŸveren, devraldığı çalışanların iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerinin verilmesinden  sorumludur. Ayrıca geçici bir süre ile çalışanları kendi iÅŸyerinde çalıştırmak üzere devralan iÅŸveren, devraldığı çalışanları ve iÅŸverenlerini iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi risklerine iliÅŸkin bilgilendirir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

(3) Ä°ÅŸ Kanununun 2 nci maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen asıl iÅŸveren-alt iÅŸveren iliÅŸkisi kurulan iÅŸyerlerinde, her iÅŸveren kendi çalışanlarının iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerinin verilmesinden sorumludur. Bu iÅŸyerlerinde alt iÅŸverenin çalışanlarının eÄŸitimleri ile ilgili asıl iÅŸveren alt iÅŸverence bilgilendirilir. Asıl iÅŸveren, alt iÅŸverenin çalışanlarının iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi eÄŸitimlerine dair belgeleri kontrol etmekle yükümlüdür. Ayrıca asıl iÅŸveren, alt iÅŸverenin çalışanlarına iÅŸe baÅŸlamadan önce iÅŸyerine özgü risklere iliÅŸkin bilgi verir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

(4) İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları işe başlatamaz.

(5) Geçici iÅŸ iliÅŸkisi ve asıl iÅŸveren-alt iÅŸveren iliÅŸkisi kapsamında çalışanın yaptığı iÅŸ deÄŸiÅŸmeden yeni bir iÅŸyerinde çalışmaya baÅŸlaması hâlinde 6 ncı maddenin yedinci fıkrasındaki hükümler uygulanır. (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 6 – İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri

MADDE 6 – (1)  İşveren, çalışanlarına asgari Ek-1’de belirtilen konuları içerecek ÅŸekilde temel eÄŸitimlerin çalışan iÅŸe baÅŸladıktan sonra en kısa sürede verilmesini saÄŸlar.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

(2) Ä°ÅŸveren, çalışan fiilen çalışmaya baÅŸlamadan önce, iÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi almasını saÄŸlar. Bu eÄŸitimler iÅŸverence veya iÅŸveren tarafından görevlendirilen bilgi sahibi ve deneyimli çalışanlarca verilebilir. Ä°ÅŸe baÅŸlama eÄŸitimleri, temel eÄŸitimlerin gerçekleÅŸtirilmesine kadar geçen sürede çalışanın tehlike ve risklere karşı korunmasını saÄŸlayacak nitelikte olmalı ve uygulamalı olarak verilmelidir. Ä°ÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi her çalışan için en az iki saat olarak düzenlenir. Bu eÄŸitimlerde geçen süreler temel eÄŸitim sürelerinden sayılmaz (24 Mayıs 2018 – 30430)

(3) Çalışma yeri veya iş değişikliği, iş ekipmanının değişmesi, yeni teknoloji uygulanması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak risklerle ilgili eğitimler ayrıca verilir.

(4) Birinci fıkraya göre verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli aralıklarla tekrarlanır:

a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa.

b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa.

c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.

(5) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.

(6) Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.

(7) Bir iÅŸyerinde temel eÄŸitimini tamamladıktan sonra yaptığı iÅŸ deÄŸiÅŸmeden yeni bir iÅŸyerinde çalışmaya baÅŸlayan çalışan, Ek-1’de yer alan eÄŸitim programının tamamı tekrarlanmaksızın yeni baÅŸladığı iÅŸyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren konularda üçüncü fıkra hükümlerine uygun olarak eÄŸitilir. Çalışanın daha önceki iÅŸyerinde temel eÄŸitimi tamamladığına dair belgelerinin kontrolünden iÅŸveren sorumludur. Bu çalışanların temel eÄŸitimleri, çalışanın eÄŸitimi tamamladığı tarihten itibaren yeni baÅŸladığı iÅŸyerinin tehlike sınıfına göre dördüncü fıkrada belirtilen düzenli aralıklar süresince geçerlidir. Ä°ÅŸveren bu çalışanları ikinci fıkra hükümlerine uygun olarak ayrıca eÄŸitir.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 7 – Özel politika gerektiren grupların ve özel görevi bulunan çalışanların eğitimi

MADDE 7 – (1) İşyerinde onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler verilir.

(2) Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilir.

(3) Çırak ve stajyerlerin eÄŸitim ve bilgilendirilmelerinden uygulamalı eÄŸitim alınan iÅŸyerinin iÅŸvereni sorumludur. Ancak iÅŸverenin kabul etmesi halinde çırak ve stajyerlerin eÄŸitimini devam ettirdiÄŸi eÄŸitim ve öğretim kurumunda tamamladığı iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi dersleri veya kursları temel eÄŸitim yerine geçer.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

MADDE 8 – Eğitimin maliyeti ve eğitimde geçen süreler

MADDE 8 – (1) İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.

MADDE 9 – Çalışanların yükümlülükleri

MADDE 9 – (1) Çalışanlar, uygulamaya konulan eğitim programları çerçevesinde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılır, eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygular ve bu konudaki talimatlara uyarlar.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim Programlarının Planlanması ve Düzenlenmesi

MADDE 10 – Eğitim programlarının hazırlanması

MADDE 10 – (1) Ä°ÅŸveren, 6 ncı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen düzenli aralıklar süresince eÄŸitim faaliyetlerini gösteren yıllık, iki yıllık veya üç yıllık eÄŸitim programlarının hazırlanmasını saÄŸlar ve onaylar (24 Mayıs 2018 – 30430)

(2) Eğitim programlarının hazırlanmasında çalışanların veya temsilcilerinin görüşleri alınır.

(3) İşe yeni alımlarda veya değişen şartlara göre yeni risklerin ortaya çıkması durumunda yıllık eğitim programlarına ilave yapılır.

(4) İlgili mevzuatın değişmesi veya çalışma şartlarına bağlı olarak yeni risklerin ortaya çıkması halinde yıllık eğitim programına bağlı kalmaksızın çalışanların uygun eğitim almaları sağlanır.

(5) Yıllık eğitim programında, verilecek eğitimlerin konusu, hangi tarihlerde düzenleneceği, eğitimin süresi, eğitime kimlerin katılacağı, eğitimin hedefi ve amacı hususlarına yer verilir.

 

MADDE 11 – Eğitim süreleri ve konuları

(1) Çalışanlara verilecek temel eğitimler, işin devamı süresince belirlenen düzenli aralıklar içinde;

a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat,

b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat,

c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat

olarak her çalışan için düzenlenir.  (24 Mayıs 2018 – 30430)

(2) Birinci fıkrada belirtilen eğitim sürelerinin Ek-1’de yer alan konulara göre dağıtımında işyerinde yürütülen faaliyetler esas alınır.

(3) EÄŸitim sürelerinin bütün olarak deÄŸerlendirilmesi esas olmakla birlikte bir saatten az olmamak kaydıyla iÅŸyerindeki vardiya ve benzeri iÅŸ programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de deÄŸerlendirilebilir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 12 – Eğitimin temel prensipleri

MADDE 12 – (1) Eğitimin verimli olması için, eğitime katılacakların ihtiyacı olan konuların seçilmesine özen gösterilir. Eğitim, çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve uygulamalı olarak düzenlenir.

(2) Eğitimler çalışanlara bireysel ya da gruplar halinde uygulanabilir.

(3) Çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği konusunda sahip olması gereken bilgi, beceri, davranış ve tutumlarının ayrı ayrı ve ölçülebilir bir biçimde ortaya konması esastır.

(4) İşverenin kendi belirleyeceği bir yöntem ile bireysel seviye tespiti yapılarak çalışanların eğitim öncesi seviyesi ve Ek-1’de yer alan konular dışında almaları gereken eğitimler belirlenir.

(5) İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri; çalışanlarda iş sağlığı ve güvenliğine yönelik davranış değişikliği sağlamayı ve eğitimlerde aktarılan bilgilerin öneminin çalışanlarca kavranmasını amaçlar.

(6) Verilen eğitimin sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır. Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı belirlenerek ihtiyaç duyulması halinde, eğitim programında veya eğiticilerde değişiklik yapılır veya eğitim tekrarlanır.

(7) Ä°ÅŸyerinde ilk defa verilecek temel eÄŸitimler hariç çalışanlara tekrar verilecek temel eÄŸitimler iÅŸveren  tarafından iÅŸe ve iÅŸyerine özgü içeriÄŸin hazırlanması ve gerekli uzaktan eÄŸitim yönetim sisteminin saÄŸlanması halinde uzaktan eÄŸitim yöntemi  kullanılarak verilebilir (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
EÄŸitimin Verilmesi ve Belgelendirilmesi

MADDE 13 – Eğitimi verebilecek kişi ve kuruluşlar

MADDE 13 –

(1) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri;

a) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri,

b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi,

c) Üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarının eğitim birimleri,

tarafından eğiticilerin uzmanlık alanının Ek-1’de yer alan konulara uygun olması kaydıyla verilir.

(2) Ayrıca çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri aşağıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından da verilir:

a) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları.

b) İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri.

c) Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları.

ç) Çalışanlara ücretsiz eğitim hizmeti veren ve kamu yararına kuruluş statüsüne haiz, eğitim amaçlı kurulmuş vakıflar.

(3) Ä°kinci fıkrada belirtilen kurum ve kuruluÅŸlar bu eÄŸitimleri bünyelerinde görevli; iÅŸyeri hekimliÄŸi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı eÄŸitici belgesine veya iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlığı belgesine veya iÅŸyeri hekimliÄŸi belgesine sahip kiÅŸiler aracılığı ile verebilirler. EÄŸiticilerin uzmanlık alanının Ek-1’de yer alan konulara uygun olması ÅŸartı aranır.(24 Mayıs 2018 – 30430)

 

MADDE 14 – Eğitim verilecek mekânın nitelikleri

MADDE 14 – (1) Eğitimler, uygulamaların da yapılmasına imkân verecek uygun ve yeterli bir mekânda yapılır.

(2) Eğitim mekânlarında, uygun termal konfor şartları ve yeterli aydınlatma sağlanır.

(3) Eğitimde kullanılacak araç ve gereçlerin, günün teknolojisine uygun olması sağlanır.

 

MADDE 15 – Eğitimlerin belgelendirilmesi

MADDE 15 –

(1) Düzenlenen işe başlama eğitimi, temel eğitim, bilgi yenileme eğitimi, ilave eğitim ve benzeri tüm eğitimler belgelendirilerek çalışanın özlük dosyasında saklanır. Temel eğitimlere ilişkin belgeler Ek-2’de yer alan örneğine uygun olarak düzenlenir. Çalışanın işten ayrılırken talep etmesi halinde ikinci bir nüsha düzenlenerek çalışana teslim edilir. Belgenin mümkün olan en kısa sürede verilmesinden ve belgede yer alan bilgilerin doğruluğundan işveren sorumludur. İkinci nüshada işverenin imzası yeterli olup, eğitici veya eğiticilerin imzası aranmaz.

(2) Eğitimlerin işyeri dışındaki bir kurum veya kuruluş tarafından verilmesi durumunda bu kurum veya kuruluşun unvanı da düzenlenen belgede yer alır.

(3) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca hazırlanan eÄŸitim katılım tutanağında eÄŸitimin düzenlendiÄŸi yer ve tarih, katılımcıların adı, soyadı ve imzası, eÄŸiticinin adı, soyadı ve imzası ile eÄŸitimin konusu ve süresi yer alır. (24 Mayıs 2018 – 30430)

  

MADDE 15/A – Uzaktan eğitimin temel prensipleri

MADDE 15/A – (1) Uzaktan eğitim yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen temel eğitimlerin Yönetmeliğin 12 nci maddesinde yer alan hükümlerin yanı sıra aşağıda yer alan hükümlere uyması gerekir:

a) Kullanılan uzaktan eğitim yönetim sistemi uluslararası standartlara uygun,  farklı kaynak ve farklı sistemlerde çalıştırılabilir, değişik eğitim setleri ile yeniden kullanılabilir, yönetilebilir ve izlenebilir, kullanıcıların ulaşmakta güçlük çekmeyeceği, sağlam ve kullanıcı talebini karşılayabilir nitelikte olur.

b) Eğitim programı ile uzaktan eğitim yönetim sistemi, eğitim esnasında kullanıcıların katılımına imkan sağlayan etkileşimli yapıda olur.

c) Katılımcıların sisteme giriş ve çıkışları, sistemde geçirdikleri süreler, ölçüm ve değerlendirme sonuçları, kullanıcıların eğitimin ne kadarını tamamladığı ve benzeri veriler eğitim yönetim sistemi aracılığı ile kayıt altına alınır, izlenir ve raporlanır.

ç) EÄŸitim programının içeriÄŸi katılımcıların eÄŸitim seviyelerine uygun, iÅŸe ve iÅŸyerine özgü, çalışanların bildikleri, tanıdıkları iÅŸ ve çalışma ortamı ögeleri kullanılarak hazırlanır. (24 Mayıs 2018 – 30430)

 

BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler

 

MADDE 16 – Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 16 – (1) 7/4/2004 tarihli ve 25426 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışanların Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi EÄŸitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

 

GEÇİCİ MADDE 1 – Geçerli eğitimler

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce 16 ncı madde ile yürürlükten kaldırılan Yönetmelik kapsamında verilen iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri geçerli sayılır.

(2) Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce 6 ncı maddenin birinci fıkrası kapsamında verilen eğitimler için hazırlanan eğitim belgeleri aynı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen düzenli aralıklar süresince geçerlidir.

(3) Bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen işe başlama eğitimleri geçerlidir.

(4) Bu fıkranın yürürlüğe girdiÄŸi tarihten önce verilen ancak mücbir sebeplerle belgelendirilemeyen iÅŸe baÅŸlama eÄŸitimi, bilgi yenileme eÄŸitimi ve ilave eÄŸitimler bu fıkranın yürürlüğe girmesinden sonra 1 ay içerisinde belgelendirilir. (24 Mayıs 2018 – 30430)

MADDE 17 – Yürürlük

MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

 

MADDE 18 – Yürütme

MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

 

ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK için tıklayınız

 

EKLER

EĞİTİM KONULARI TABLOSU

TEMEL EĞİTİM BELGESİ

 Ekler için diÄŸer sayfaya geçiniz…